Startpagina > Blog > Blogartikel
Gepubliceerd op 7 december 2015.
Wist je dat ruim 1/3 van alle Nederlanders vitaminepillen gebruikt? Een op de 4 vrouwen gebruikt supplementen. Hoe het met de mannen staat heb ik niet kunnen achterhalen. Ook amateur- en topsporters gebruiken in grote aantallen supplementen.
De informatie betreffende voor- en nadelen sijpelt langzaam via de media door naar het grote publiek. De meerderheid van de bevolking vertrouwt volledig op de informatie via reclames en doet geen onderzoek naar wetenschappelijk bewijs inzake een specifiek supplement dat te koop wordt aangeboden. Nou is dit vaak ook niet gemakkelijk, omdat fabrikanten vaak schermen met holle retoriek en vage voordelen en wetenschappelijk onderzoek vaak niet voorhanden of openbaar is. Enerzijds omdat men niet concreter kan zijn, anderzijds omdat men geen medische claims mag leggen en het betreffende supplement geen geneesmiddel is van een of andere ziekte. Er zijn diverse soorten op de markt, laten we ze eens nader bekijken:
De meeste mensen gebruiken supplementen uit de categorie 1, 3 en 4. Sporters nemen vaak categorie 2 en hoog gedoseerde categorie 3 pillen om de oxidatie van de cellen te verminderen, naast categorie 6 (om sportprestaties te verbeteren en gewrichtspijnen te verminderen).
Hoe komt het dat zoveel nadruk werd en wordt gelegd op vitamines? Waar start het verhaal van vitamines? Dat ligt in onze Europese scheepvaarthistorie. O.a. Engeland, Portugal en de Nederlanden waren zeevarende naties en bevoeren de wereld zeeën. Al in 1535 werden in een scheepsjournaal de symptomen van scheurbuik beschreven. Daar werd je niet vrolijk van. De zeelieden verloren alle kracht, konden niet meer op hun benen staan, hun benen zwollen op, hun tanden vielen uit, hun huid vertoonde kleine bloedvlekjes en kreeg een paarse kleur.
Pas in 1747 ontdekte de Schotse marine chirurg James Lind dat verse fruit en groenten een bepaalde stof bevatten die scheurbuik kon voorkomen. De citrusvruchten bleken het beste te werken en hij gaf de bemanning verse limoensappen.
Meer dan een eeuw ging voorbij alvorens het volgende bewijs geleverd werd dat voeding essentieel was voor de gezondheid. Bij de Japanse Marine kwam Beri-Beri voor, een dodelijke ziekte die pijnlijk was, verlamming veroorzaakte en zwellingen van het lichaam. In de 19e Eeuw leidde dit tot veel dodelijke slachtoffers in Japan. Aan boord werd slechts gepelde rijst gegeten, ontdaan van het natuurlijke vlies. Toen in 1884 de bemanningen ongepelde rijst kregen dus met het vlies eromheen, bleek beri-beri te verdwijnen. Opnieuw bleek dat onbewerkte voeding dus belangrijk was voor de gezondheid. Pas in 1912 werd een onderzoek gestart naar de stof in de rijstvliezen die verantwoordelijk werd geacht voor de genezing. Een Poolse biochemist Casimir Funk, toentertijd werkend in Engeland noemde het een ‘vitamine’. Latijn voor ‘leven’ gecombineerd met de chemische groep ‘amine’. Hij was de eerste die het verband zag tussen voeding en het ontwikkelen en voorkomen van ziekten.
In 1920 begon men met letters te koppelen aan de vitamines. Vitamines werden omschreven als minuscule elementen welke door het lichaam niet zelf konden worden aangemaakt. Ze werden voornamelijk aangetroffen in fruit en groenten. Funk’s gevonden element werd omschreven als vitamine B (Beri-Beri), Vitamine C werd het element genoemd dat scheurbuik genas. Een andere gevonden substantie werd vitamine A genoemd, omdat het abnormaal droge ogen genas. In 1930 bleek dat vitamine B, geen simpele chemische stof was, maar bestond uit een mix van elementen. Dus werd de vitamine die Beri-Beri genas nu vitamine B1 genoemd, een gelijksoortige stof vitamine B2 etc. Door de tijd heen werden meet - en analysemethodes geavanceerder en bleken vitamines B die doorgenummerd waren niet als zodanig te werken. Tussen B1 en B17 ontbreken dus enkele nummers omdat de wetenschap andere inzichten kreeg op grond waarvan bepaalde B vitamines niet meer als zodanig konden worden geclassificeerd.
Vandaag de dag wordt in de wetenschap niet meer gesproken over vitamines, maar worden de chemische benamingen gebruikt van de twintig soorten. Thiamine (B1), Riboflavine (B2), Niacine (B3), Panthoteenzuur (B5), Pyridoxine (B6), Cobalamine (B12), Foliumzuur (Bc), Biotine (vitamine H), Ascorbinezuur (Vitamine C), Tocoferol (vitamine E), Calciferol, Ergosterol (vitamine D), etc.
Het benoemen en classificeren van vitamines en het koppelen aan ziekten ligt dus niet zo ver achter ons. In de jaren 50 en 60 werden steeds meer voedselbronnen ontdekt die vitamines bevatten: fruit en groenten, levertraan, zilvervlies rijst. Een hele generatie is opgevoed met een dagelijkse lepel levertraan bijvoorbeeld. Levertraan bevatte o.a. vitamines A en D. Naar recente bevindingen blijken mensen uit de Scandinavische landen, die veel levertraan namen, te maken te hebben met een averechts effect, teveel opslag van Vitamine A in het lichaam dat gezondheidsproblemen blijkt te veroorzaken.
In de jaren 60 kwamen de eerste vitaminepilletjes op de markt in onze landen. Voornamelijk nog vitamines die men in geïsoleerde vorm nam (zoals vitamine C of D). Door het toenemen van de kennis over vitamines en hun bio chemische verbindingen met mineralen en andere vitamines kwamen de eerste multi vitamines in de jaren 70 en 80 op de markt.
In de beginjaren 50 en 60 namen weinigen de supplementen omdat men doorgaans nog meer tijd besteedde aan de voedselbereiding en men meer verse producten at. Men volgde meer de seizoenen en de intensivering van de landbouw (bestrijdingsmiddelen) nam toen een aanvang. Het was de tijd van aardappelen, vlees en groenten en vis op vrijdag (de katholieken).
Men at het Hollandse fruit; appels, peren en zomerfruit. Gemaksvoedsel bestond toen nog niet en de animo om extra pilletjes met vitamines te slikken was gering. Men had nog niet gehoord van genetisch gemanipuleerd voedsel en het ontwikkelen van allerlei nieuwe fruit en groenten soorten nam pas een voorzichtige aanvang in die tijd.
De samenleving veranderde en met de toegenomen kennis over vitamines en mineralen veranderde tevens in de laatste 3 decennia van de vorige eeuw de landbouw. Kleinschalig werd grootschalig, Europese regelgeving, contingenten, bestrijdingsmiddelen en mestquota’s leiden tot een totaal andere landbouw en had (heeft) ingrijpende gevolgen voor de kwaliteit van onze voeding.
We kregen te maken met ' gepolijste' fruit en groenten. De natuurlijkheid verdween (de worm uit de appel), we kregen mooi uitziend, glanzend fruit en groenten. Alles zag en ziet er even mooi uit, De consument wil het zo, zegt de landbouw. Wat men gemakshalve even vergeet is dat men zelf gestart is om grootschalig te produceren met nieuwe technieken en technologieën waardoor men fruit en groenten in een 'mooier' jasje aanbood op de markt. De consument beviel dat wel, het zag er immers mooi uit en het oog wil ook wat. En dus was de vraag opgeroepen en niet andersom.
Nu geleidelijk aan, wil een deel van de consument terug naar natuurlijk voedsel (ecologisch). De vraag stijgt geleidelijk, maar de kosten liggen hoger voor de consument om dat de boer voor hogere kosten staat en de opbrengst van het land uiteraard kleiner is dan met kunstmatige middelen. Vooral de prijs blijkt een hoge drempel te zijn en weerhoudt een snellere groei van de ecologische sector ondanks subsidie regelingen.
Wat heeft dit alles te maken met het gebruik van vitaminesupplementen? Veel, de groei van de markt van vitaminesupplementen (categorie 1, 3 en 4) is mede te danken aan het feit dat door de veranderde landbouwmethodes, de uitputting van de grond, het gebruik van pesticiden etc., de smaak en het gehalte aan voedingswaarden van de fruit en groenten sterk gedaald zijn in vergelijking met de jaren 50 en 60. Wie vindt een tomaat nog echt lekker smaken, of een aardbei? Het feit dat vooral de smaak veranderde heeft de bevolking aan het denken gezet en tot een bewustzijn gebracht dat er meer aan de hand is met ons voedsel dan we wisten. We gingen vermoeden dat fruit en groenten minder vitamines zouden bevatten dan 40 jaar geleden. Kortom het gevoel dat ons voedsel tekort schiet in vitamines nam toe en stijgt nog steeds. Cijfers uit onderzoeken naar voedingswaarden uit fruit en groenten bewijzen dat we gelijk hebben. Vreemd genoeg worden die onderzoeken nauwelijks openbaar gemaakt omdat men naar alle waarschijnlijkheid bang is dat de dalende fruit en groenten consumptie nog verder doorzet.
Dat mensen steeds minder fruit en groenten nemen heeft dus vooral te maken met de prijs en de smaak! Omdat die prijs zo belangrijk blijkt te zijn eet men met die kennis over de afnemende voedselwaarden toch niet meer fruit en groenten van de biologische boer. Men weet dat het gezonder is (bewezen is dat het meer voedingsstoffen bevat), maar de prijsdrempel is te groot. Vanaf de jaren 70 en 80 zette de gemakmaatschappij door. Ons voedsel veranderde verder en de snack en de kant en klaar maaltijden deden hun intrede. Nu wordt 70% in de magnetron bereid en is de bereidingstijd van onze avondmaaltijd teruggelopen van 45 minuten naar 1 kwartier. Voorgesneden, half bewerkt, voorgebakken etc. Gemak is in onze maatschappij niet meer weg te denken. Op die cultuur verandering hebben de fabrikanten van vitaminesupplementen handig ingespeeld. Inhakend op het toenemend bewust zijn (vanaf de 2e helft van de jaren 90) dat ons voedsel tekort schiet in vitamines en mineralen, werd als aanvulling de vitaminepil geadviseerd.
Door deze boodschap veelvuldig te herhalen is het grote publiek ervan overtuigd dat men inderdaad de tekorten uit de voeding kan weg krijgen door vitaminesupplementen te slikken.
Jammer genoeg is de biologische sector veel te laat gestart met als alternatief voor de afgenomen kwaliteit van fruit en groenten, hun biologische producten aan te prijzen in reclames. Ondersteunt door de overheid die echter te laat het nut van meer gezonde fruit en groenten heeft ingezien. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer men al in de jaren 70 en 80 biologische producten sterk gepromoot zou hebben via reclames, de bevolking de switch naar weer natuurlijke voeding zou hebben gemaakt in plaats van te kiezen voor vitaminesupplementen. Naar alle waarschijnlijkheid zou de prijs dan ook beter op de marktvraag hebben aangesloten en zou de aansluiting hebben kunnen worden gemaakt. Pas nu vinden campagnes plaats (biologisch, logisch).
De nog steeds groeiende vraag naar vitamine supplementen is dus het resultaat van sterk veranderde economische en culturele/gedrags veranderingen en toegenomen kennis omtrent vitamines. Hoe dat nu met de andere categorieën zit, komt de volgende keer aan bod.
Sinds 1994 runt Jeanine samen met haar partner Every Day More Success International (EDMS), met als doelstelling fysiek en geestelijk welzijn bij mensen bereiken door middel van persoonlijke coaching en begeleiding.
Tags: Artikel
Copyright © 1980 - 2024 IVS Opleidingen, alle rechten voorbehouden.
IVS Opleidingen
